Kinh tế số là động lực quan trọng phát triển kinh tế Việt Nam

Chiều 12/7/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Ủy ban quốc gia về chuyển đổi số chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 6 tháng đầu năm 2023 về chuyển đổi số quốc gia và Đề án phát triển dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06). Các báo cáo, ý kiến tại cuộc họp thống nhất đánh giá, từ đầu năm 2023, công tác chuyển đổi số quốc gia và triển khai Đề án 06 đã đạt được một số kết quả tích cực. Theo đó, nhận thức và hành động về chuyển đổi số quốc gia tiếp tục chuyển biến mạnh mẽ, có sự lan tỏa ở các cấp, các ngành, các địa phương. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành và tổ chức thực hiện được tiến hành quyết liệt, thường xuyên, liên tục, bài bản với quyết tâm chính trị cao.

Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành 01 Luật, ban hành 01 Nghị định, 02 Chỉ thị, 01 Công điện, 7 Nghị quyết, 11 Thông báo kết luận để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia và phát triển hệ sinh thái công dân số, kinh tế số và xã hội số. 100% bộ, ngành, địa phương thường xuyên duy trì và phát triển hoạt động của các chuyên trang, chuyên mục về chuyển đổi số trên Cổng Thông tin điện tử của cơ quan, địa phương. Các tổ chức chính trị – xã hội cùng đồng hành, tham gia tích cực trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã phát động Tháng Thanh niên năm 2023 với chủ đề “Tuổi trẻ tiên phong chuyển đổi số”. Mô hình Tổ công nghệ số cộng đồng phát huy hiệu quả với gần 75.000 tổ và gần 350.000 thành viên ở tất cả các tỉnh, thành (tăng gần 6.000 tổ và 30.000 thành viên so với cuối năm 2022).

Công tác hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách tạo khung khổ, điều kiện thuận lợi cho chuyển đổi số quốc gia nói chung và Đề án 06 nói riêng được triển khai tích cực. Quốc hội thông qua Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) vào ngày 22/6/2023; ban hành 04 văn bản quy phạm pháp luật triển khai Đề án 06 nhằm cắt giảm thủ tục, giấy tờ; hướng dẫn số hóa… Đặc biệt, kinh tế số, hạ tầng số, các nền tảng số tiếp tục được phát triển. Theo báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, kinh tế số chiếm tỉ trọng trên 15,2% GDP trong 06 tháng đầu năm 2023. Mạng truyền số liệu chuyên dùng của cơ quan Đảng, Nhà nước kết nối 04 cấp hành chính đến 100% xã trên toàn quốc. Đã phủ sóng cho 2.164/2.418 thôn, bản lõm sóng (đạt 89,5%).

Dịch vụ công trực tuyến được đẩy mạnh. Đã có gần 8 triệu tài khoản và 20,7 triệu hồ sơ nộp trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Triển khai 35/53 dịch vụ công thiết yếu ở mức độ 3, 4, giúp tiết kiệm hàng năm trên 2,5 nghìn tỷ đồng.Tính chung, đến nay, có 4.422/6.423 thủ tục hành chính (chiếm 68,8%) đã cung cấp dịch vụ công trực tuyến, với tỉ lệ hồ sơ trực tuyến tăng, trong đó, các bộ, ngành có 82% hồ sơ trực tuyến (tăng 1,5 lần so với năm 2022), địa phương có 61,36% hồ sơ trực tuyến (tăng 1,7 lần so với năm 2022); có 2,5 triệu giao dịch thanh toán trực tuyến thành công, tăng gấp 8 lần so với cùng kỳ năm 2022.

Các bộ, địa phương đã tập trung thực hiện số hóa hồ sơ, kết quả thủ tục hành chính theo hướng người dân, doanh nghiệp chỉ cần cung cấp thông tin, giấy tờ 1 lần. Theo đó, việc cấp kết quả giải quyết thủ tục hành chính điện tử ở bộ, ngành đạt 22,8% (tăng 11% so với năm 2022), ở các địa phương là 32% (tăng 20% so với năm 2022); 63/63 địa phương đã hoàn thành kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa CSDL quốc gia về dân cư với Hệ thống Thông tin giải quyết thủ tục hành chính phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công.

Chất lượng giải quyết thủ tục hành chính đã được cải thiện so với năm 2022, tỉ lệ hồ sơ giải quyết đúng hoặc sớm hạn của bộ, ngành tăng 10% so với năm 2022, địa phương tăng 8% so với năm 2022.

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, những kết quả tích cực này mới chỉ là bước đầu và vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc.  Nhằm phát huy kết quả đã đạt được, những kinh nghiệm quý, bài học hay, đồng thời khắc phục tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc để triển khai thành công Đề án 06, Thủ tướng nhấn mạnh một số quan điểm chỉ đạo. Theo đó, phải xác định chuyển đổi số là xu thế tất yếu, đòi hỏi khách quan và được xác định là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đảng, Nhà nước, cần được tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa, vượt qua rào cản, khó khăn, thách thức, tạo đột phá hơn nữa với quan điểm toàn dân, toàn diện, tổng thể, không để ai bị bỏ lại phía sau nhưng phải có ưu tiên.

Thủ tướng nêu rõ 4 ưu tiên gồm: Ưu phát triển dữ liệu, xây dựng CSDL “đúng, đủ, sạch, sống” (dữ liệu là tài nguyên), ưu tiên phát triển các dịch vụ công trực tuyến gắn với đời sống người dân, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và có đối tượng bao phủ lớn; ưu tiên phát triển các nền tảng (nhất là các CSDL quốc gia); ưu tiên bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin. Xây dựng, phát triển hệ sinh thái công dân số phải là một nền tảng quan trọng của chuyển đổi số quốc gia. Kinh tế số là động lực quan trọng phát triển kinh tế Việt Nam. Xã hội số là một trong những nền tảng của xã hội Việt Nam. Văn hóa số là một phần quan trọng của nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam. Cùng với đó, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể, làm mục tiêu, động lực, nhằm phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp. Có tầm nhìn chiến lược và liên tục đổi mới từ tư duy, nhận thức, hành động cho phù hợp điều kiện thực tiễn; phát triển từ quy mô cấp tỉnh, vùng, quốc gia sang quy mô quốc tế gắn với đẩy mạnh hội nhập quốc tế.

Huy động mọi nguồn lực, sự tham gia của cả hệ thống chính trị, người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Tổ chức triển khai chuyển đổi số quốc gia tại từng bộ, ngành, địa phương phải đi vào thực chất, mang lại giá trị thiết thực cho chính quyền, người dân, doanh nghiệp gắn với sự tham gia của cả hệ thống chính trị, người dân, doanh nghiệp. Các CSDL quốc gia là nguồn tài nguyên mới và là nền tảng quan trọng cho chuyển đổi số quốc gia nên phải có tính liên kết, liên thông, chia sẻ cao giữa các bộ, ngành, địa phương, giữa các cấp chính quyền, giữa công và tư. Việc hình thành Trung tâm dữ liệu quốc gia do Bộ Công an chủ trì xây dựng là một giải pháp quan trọng thúc đẩy hình thành, kết nối, chia sẻ các CSDL quốc gia trong tương lai.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm gắn với phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực cán bộ thực thi, tăng cường kiểm tra, giám sát, đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong triển khai Đề án 06 nói riêng và chuyển đổi số quốc gia nói chung. Người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương phải thường xuyên trực tiếp sử dụng các dịch vụ công trực tuyến, sản phẩm chuyển đổi số của chính bộ, ngành, địa phương mình; trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo thúc đẩy chuyển đổi số, thực hiện Đề án 06.

Đề án 06 là một nhiệm vụ then chốt, quan trọng của chuyển đổi số quốc gia; cần huy động mọi nguồn lực, sự tham gia của cả hệ thống chính trị, người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Xây dựng cơ chế theo dõi, giám sát việc triển khai CSDL quốc gia về dân cư. Đẩy mạnh triển khai một số cơ chế thí điểm, thử nghiệm quan trọng để mở rộng trong thời gian tới. Phát huy tinh thần chủ động, đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Thủ tướng nêu rõ các nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới, mà trước hết là phải quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành, tạo bước đột phá mạnh mẽ trong thực hiện chuyển đổi số quốc gia và triển khai Đề án 06, với quan điểm “chuyển đổi số quốc gia là công việc rất lớn, rất chiến lược, nhưng phải bắt đầu bằng những hành động cụ thể, mục tiêu cụ thể, làm việc nào dứt điểm việc đó, không thể chung chung được”.

Thứ nhất, các Bộ trưởng, Trưởng ngành, Bí thư, Chủ tịch UBND các cấp phải chỉ đạo quyết liệt hơn nữa, nỗ lực hơn nữa, tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động để phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong tổ chức thực hiện.

Thứ hai, tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách cho chuyển đổi số quốc gia nói chung và Đề án 06 nói riêng với phương châm một văn bản điều chỉnh nhiều văn bản, áp dụng quy trình rút gọn. Thể chế phải đi trước một bước để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia nhanh hơn, bền vững hơn. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh và đời sống người dân bảo đảm cắt giảm, đơn giản hóa ít nhất 20% số quy định và cắt giảm ít nhất 20% chi phí tuân thủ theo chỉ đạo của Chính phủ. Thực hiện nghiêm việc đánh giá tác động, cho ý kiến, thẩm định, thẩm tra quy định thủ tục hành chính; kiên quyết chỉ ban hành thủ tục hành chính mới trong trường hợp thật sự cần thiết.

Thứ ba, tiếp tục nâng cao hiệu quả thực hiện dịch vụ công trực tuyến tạo thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp, chuyển từ thụ động sang chủ động.

Thứ tư, đẩy mạnh ứng dụng, triển khai các nền tảng số, CSDL chuyên ngành gắn với CSDL quốc gia về dân cư trong thanh toán không dùng tiền mặt, thương mại điện tử…; sớm hoàn thành xây dựng CSDL quốc gia về công chức, viên chức để chính thức đưa vào hoạt động vào cuối năm 2023; sớm triển khai CSDL về an sinh xã hội để nắm bắt tình hình người lao động bị mất việc làm, người đang có nhu cầu tìm kiếm việc làm…; triển khai công nghệ xác thực sinh trắc học trên thẻ căn cước công dân gắn chip tại các cơ sở khám chữa bệnh để rút ngắn quá trình làm thủ tục; phục vụ hành khách làm thủ tục đi tàu bay tại các sân bay trên các tuyến nội địa…

Trong đó, giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với Bộ Công an tập trung triển khai các giải pháp về đồng bộ dữ liệu thuế, sử dụng căn cước công dân, định danh điện tử là mã số thuế và định danh trong các giao dịch điện tử để nâng cao hiệu quả thu thuế. Phấn đấu 100% cơ sở kinh doanh kết nối hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền vào hệ thống dữ liệu của cơ quan thuế, tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm như: Kinh doanh ăn uống, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ giải trí, siêu thị, trung tâm thương mại…

Thứ năm, đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương nhằm tạo ra những giá trị mới.

Thủ tướng cũng yêu cầu đẩy mạnh bảo đảm an ninh, an toàn các hệ thống thông tin, CSDL, bảo vệ dữ liệu cá nhân; huy động nguồn lực cho chuyển đổi số quốc gia và triển khai Đề án 06; tăng cường hợp tác quốc tế, nghiên cứu tiếp thu chọn lọc kinh nghiệm các nước trên thế giới về chuyển đổi số; đẩy mạnh truyền thông tạo đồng thuận xã hội. Về nguồn lực, Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính tổng hợp nhu cầu vốn đầu tư, vốn chi thường xuyên của chuyển đổi số quốc gia và Đề án 06 để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ bố trí nguồn lực thực hiện. Bộ Nội vụ tiến hành rà soát chung và đề xuất tổng thể với Chính phủ về nguồn nhân lực để tổ chức thực hiện có hiệu quả Đề án 06. Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát, xây dựng, ban hành các tiêu chuẩn định mức đầu tư phù hợp trong chuyển đổi số để thống nhất thực hiện.

Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2023 là năm “Tạo lập và khai thác dữ liệu để tạo ra giá trị mới” với nhiệm vụ trọng tâm là số hóa, xây dựng, kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương; là bảo vệ dữ liệu cá nhân; khai thác, sử dụng dữ liệu để phục vụ ngày càng tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp. Thủ tướng tin tưởng rằng, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự hưởng ứng của người dân, cộng đồng doanh nghiệp, công cuộc chuyển đổi số quốc gia và Đề án 06 sẽ được triển khai thành công ở cấp độ quốc gia, thúc đẩy phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số.