Tham dự cuộc họp có hơn 20 đại biểu đại diện cho hộ tiểu điền, đại lý thu mua, doanh nghiệp chế biến, công ty công nghệ và một số chuyên gia độc lập. Buổi tham vấn nhằm giới thiệu tổng quan nội dung Sổ tay, cung cấp hướng dẫn cụ thể về việc tuân thủ EUDR, đồng thời lắng nghe ý kiến đóng góp từ những người trực tiếp thực hiện các hoạt động thích ứng với EUDR tại đơn vị để hoàn thiện tài liệu hướng dẫn, đảm bảo tính thiết thực và khả thi khi triển khai.
Quang cảnh buổi tham vấn
EUDR đặt ra nhiều thách thức cho khu vực sản xuất nông hộ – vốn chiếm phần lớn diện tích cao su tại Việt Nam. Sổ tay được xây dựng nhằm cung cấp thông tin đơn giản, dễ hiểu và dễ tiếp cận cho các đối tượng cấp cơ sở như tiểu điền và đại lý. Tài liệu này không chỉ hỗ trợ họ hiểu rõ các yêu cầu của EUDR, mà còn góp phần thúc đẩy sự phối hợp hiệu quả giữa các bên trong chuỗi cung ứng. Nếu toàn bộ trách nhiệm thu thập thông tin được dồn lên doanh nghiệp trong thời gian ngắn sẽ gây áp lực lớn về nhân lực và chi phí. Do đó, việc chia sẻ trách nhiệm là cần thiết để đảm bảo tính khả thi. Đặc biệt, khi tham gia chuỗi cung ứng đáp ứng EUDR, tiểu điền và đại lý cũng sẽ được hưởng lợi thông qua mức giá thu mua cao hơn so với sản phẩm không đáp ứng EUDR.
Tại cuộc họp tham vấn, nhiều đại biểu cho rằng Sổ tay hiện còn nặng về kỹ thuật, gây khó khăn trong tiếp cận và áp dụng tại thực địa. Các ý kiến đề xuất cần đơn giản hóa nội dung, sử dụng ngôn ngữ thân thiện, rút gọn quy trình theo hướng “dễ hiểu – dễ làm – dễ nhớ”. Một số nội dung phức tạp như hướng dẫn đo tọa độ nên được chuyển thành video minh họa để tiểu điền dễ quan sát và thao tác. Bên cạnh đó, việc thiết kế hai phiên bản Sổ tay – một bản ngắn gọn cho người dân và một bản chi tiết cho đại lý hoặc doanh nghiệp – được đánh giá là cần thiết để phù hợp với từng đối tượng. Các đại biểu cũng đề nghị bổ sung phần giải thích từ ngữ chuyên môn nhằm nâng cao khả năng tiếp cận cho người sử dụng.
Bên cạnh hình thức trình bày, nội dung biểu mẫu và quy trình thu thập thông tin trong Sổ tay cũng nhận được nhiều ý kiến góp ý. Nhiều đại biểu đề xuất không nên yêu cầu tiểu điền kê khai bảng kê lâm sản hay cung cấp ảnh căn cước công dân – những nội dung không nằm trong yêu cầu bắt buộc của EU. Việc xác minh thông tin nên ưu tiên hình thức xuất trình, ghi chép số liệu thay vì chụp ảnh giấy tờ. Một số đề xuất đáng chú ý khác bao gồm: gộp biểu mẫu tiểu điền và đại lý thành một biểu mẫu chung, sử dụng số điện thoại để định danh thay vì tên, bổ sung trường thông tin về năm trồng cây, sản lượng trung bình và người được phỏng vấn. Ngoài ra, phần ngôn ngữ trong bản cam kết cũng được đề nghị điều chỉnh theo hướng mềm mại, giảm cảm giác ràng buộc để tạo sự an tâm và hợp tác từ người dân.
Những góp ý này sẽ được Ban soạn thảo tiếp thu, rà soát và cập nhật trong phiên bản Sổ tay hoàn chỉnh, dự kiến công bố chính thức vào cuối tháng 7/2025 sau khi hoàn tất đợt thử nghiệm thực tế tại một số địa phương trong cùng tháng. Sổ tay được kỳ vọng sẽ đóng vai trò như một công cụ hỗ trợ thực hành, giúp tiểu điền và đại lý hiểu rõ vai trò, trách nhiệm, quy trình cần thực hiện để đáp ứng quy định mới, từ đó nâng cao khả năng tiếp cận thị trường EU và duy trì tính bền vững trong chuỗi cung cao su.
Văn phòng HHCSVN tổng hợp (Thanh Ngân)