Vào tháng 5, tại một nhà máy của nhà sản xuất ô tô Jaguar Land Rover, Thủ tướng Anh Keir Starmer tuyên bố thỏa thuận thương mại giữa Anh và Hoa Kỳ sẽ giúp đưa thuế quan của Hoa Kỳ với thép nhập khẩu từ Anh xuống 0%. Tuy nhiên, đến nay, hơn ba tháng đã trôi qua, các nhà sản xuất thép Anh vẫn đang chờ đợi Washington chính thức miễn thuế nhập khẩu cho thép từ nước này.
“Những cuộc đàm phán kéo dài vô tận”
Ông Peter Brennan, Giám đốc phụ trách chính sách thương mại và kinh tế tại Hiệp hội thép UK Steel của Anh, cho biết hầu hết doanh nghiệp thành viên của hiệp hội đều ghi nhận lượng đơn hàng từ Hoa Kỳ giảm do bấp bênh xoay quanh thuế quan 25% khi xuất khẩu thép vào Hoa Kỳ. Một nhà sản xuất thép có giá cả cạnh tranh cho biết có thể phá sản vào cuối năm nay nếu thuế quan không được giảm xuống 0. Ngày càng nhiều người lo sợ rằng việc hoàn tất thỏa thuận về thép không còn nằm trong danh sách ưu tiên của cả chính phủ Anh và Hoa Kỳ. Ý chí để hoàn tất thỏa thuận đang lung lay ở cả hai phía.
Một dây chuyền sản xuất ô tô tại Dresden, Đức.
Ảnh: Bloomberg
Không chỉ ở Anh, tâm lý thất vọng cũng như thiệt hại về kinh tế cũng được ghi nhận tại Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản và Hàn Quốc – đều là các đối tác đã đạt thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ. Trong thời gian qua, cả ba đều đưa ra các thông báo tương tự như của Anh, rằng Tổng thống Hoa Kỳ đã đồng ý giảm thuế quan cho ô tô nhập khẩu từ các quốc gia này. Nhưng ô tô của các nhà sản xuất như Toyota, BMW, Hyundai vào Hoa Kỳ hiện vẫn chịu thuế quan 25%. Ngoài ra, thép và nhôm nhập khẩu từ EU, Nhật Bản và Hàn Quốc vào Hoa Kỳ vẫn đang bị áp thuế quan 50%.
“Chúng ta vẫn đang chịu thiệt hại. Tình trạng này vẫn chưa dừng lại. Nhật Bản muốn Hoa Kỳ ký sắc lệnh điều hành về việc giảm thuế càng sớm càng tốt”, nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Nhật Ryosei Akazawa cho biết tại một hội nghị của ngành ô tô nước này ngày 15/8/2025. Trước đó, tại Scotland, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen đạt được thỏa thuận với ông Trump về mức thuế quan toàn diện 15% – mức thuế mà các quan chức ở Brussels hiểu là mức trần cũng sẽ áp dụng cho ô tô. Tuy nhiên, VDA, tổ chức đại diện cho ngành công nghiệp ô tô Đức, đang thúc đẩy các biện pháp nhằm nhanh chóng giảm bớt "gánh nặng lớn" cho các nhà sản xuất và nhà cung cấp của nước này. “Thỏa thuận giữa EU và Hoa Kỳ chưa mang lại sự rõ ràng hay sự cải thiện nào cho ngành công nghiệp ô tô Đức. Chi phí phát sinh do thuế quan lên tới hàng tỷ USD và đang tiếp tục tăng”, Chủ tịch VDA Hildegard Müller nhận xét với hãng tin Bloomberg News.
Bà Cecilia Malmstrom, cựu Ủy viên Thương mại châu Âu và hiện là nhà nghiên cứu tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE), cho biết, nếu thuế quan không được giảm theo thỏa thuận, áp lực với EU rất lớn, buộc họ phải trả đũa hoặc hành động theo một cách nào đó, đặc biệt là những nước sản xuất ô tô lớn như Đức, Italy, Pháp, Thụy Điển… “Còn rất nhiều điều mơ hồ khác trong thỏa thuận thương mại EU – Hoa Kỳ, và cả trong những thỏa thuận thương mại khác nữa. Nhiều khả năng chúng ta sẽ chứng kiến các cuộc đàm phán kéo dài vô tận và đối mặt nhiều rào cản”, bà Malstrom cho biết. Tại một cuộc họp báo ngày 14/8, người phát ngôn EC cho biết Washington và Brussels đang hoàn thiện một tuyên bố chung. “Hoa Kỳ đã đưa ra các cam kết chính trị với chúng tôi về vấn đề này và chúng tôi mong muốn những cam kết đó được thực hiện”, ông cho biết.
Nhật Bản, Hàn Quốc lao đao vì hoa kỳ chưa giảm thuế ô tô
Ngày 22/7, Hoa Kỳ và Nhật Bản bất ngờ công bố đạt thỏa thuận, theo đó Washington đưa mức thuế quan với hàng hóa từ quốc gia châu Á, bao gồm ô tô, về 15%. Đến nay, thuế quan 15% đã được thực thi với các mặt hàng của Nhật, nhưng riêng thuế quan bổ sung với ô tô vẫn là 25%. Các quan chức tại nền kinh tế lớn thứ hai châu Á vẫn đang sốt ruột chờ ông Trump ký sắc lệnh điều hành về việc giảm thuế quan với ô tô Nhật, cũng như một chỉ thị chính thức – như EU đã nhận được – để làm rõ rằng mức thuế 15% không áp dụng chồng chéo với các thuế quan hiện hành. Ông Akazawa cho biết một nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang thiệt hại 100 triệu Yên (680.000 USD) mỗi giờ vì thuế quan Hoa Kỳ. Tập đoàn ô tô Nissan Motor ước tính thiệt hại do thuế quan Hoa Kỳ với công ty sẽ giảm xuống còn 300 tỷ yên, từ mức ước tính 450 tỷ yên trước đó, nếu mức thuế quan 15% được áp dụng với ô tô. Tuy nhiên, CEO của Nissan khi đó nhấn mạnh rằng rất khó đưa ra các dự báo chính xác bởi chưa rõ khi nào thuế quan mới sẽ hiệu lực và theo cách nào. Tháng 8/2025, ông Akazawa đã bay tới Hoa Kỳ để xác nhận rằng Washington sẽ sớm ra sắc lệnh để xóa bỏ các tính cộng dồn thuế quan và hoàn trả các khoản thuế quan quá mức đã thu. Tuy nhiên, đến nay cả hai điều này vẫn chưa được thực hiện.
Cũng giống Nhật Bản, Hàn Quốc đang đối mặt áp lực lớn từ thỏa thuận thương mại mới với Hoa Kỳ công bố ngày 31/7. Theo thỏa thuận, hàng hóa Hàn Quốc xuất sang Mỹ chịu mức thuế 15%, đổi lại Seoul cam kết đầu tư 350 tỷ USD và mua 100 tỷ USD năng lượng của Mỹ. Tuy nhiên, riêng ô tô vẫn bị áp mức thuế 25%. Dù xuất khẩu chung sang Mỹ ổn định nhờ đơn hàng đặt trước, xuất khẩu ô tô đã giảm gần 17% và thép giảm hơn 11% trong nửa đầu năm. Theo phân tích, Hyundai và Kia có thể gánh thêm chi phí 5 tỷ USD trong năm nay, dù mức thuế mới thấp hơn 25% nhưng vẫn bào mòn lợi nhuận trong bối cảnh nhu cầu suy yếu, trợ cấp giảm và cạnh tranh từ các hãng Nhật gia tăng. Ngày 25/8, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung sẽ gặp Tổng thống Trump trong cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên kể từ khi ông Lee nhậm chức. Cuộc gặp được coi là phép thử cho cam kết đầu tư 350 tỷ USD của Seoul, đồng thời định hình tương lai liên minh song phương trong các vấn đề nhạy cảm như quốc phòng, lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc và chính sách với Triều Tiên.
Nhà đàm phán Akazawa của Nhật thừa nhận rằng kể cả với Anh, nước đầu tiên đạt thỏa thuận với Hoa Kỳ, việc thực thi các phần chính của thỏa thuận cũng mất 54 ngày. Do đó, ông cho rằng “không tệ” nếu chính quyền ông Trump ban hành một sắc lệnh hành pháp về thuế quan với Nhật Bản vào giữa tháng 9/2025. “Điều này càng củng cố lập luận rằng các cuộc đàm phán sẽ không bao giờ kết thúc, đặc biệt là khi Hoa Kỳ sắp áp thêm thuế quan mới các các ngành như dược phẩm và bán dẫn”, ông Sam Lowe, quản lý tại công ty Flint Global có trụ sở tại London, nhận định.