Ông Trump cho biết quyết định này được đưa ra nhằm đáp trả việc Trung Quốc áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm. Ông Trump nêu rõ: “Từ ngày 01/11/2025 (hoặc sớm hơn, tùy theo các hành động hoặc thay đổi tiếp theo của Trung Quốc), Hoa Kỳ sẽ áp thuế 100% đối với Trung Quốc, ngoài các mức thuế hiện nay’’.
Việc khơi lại cuộc chiến thương mại từng do chính ông Trump khởi xướng có thể khiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tê liệt, khi mức thuế bổ sung chồng lên khoảng 30% thuế đã áp dụng với hàng Trung Quốc. Việc tăng thuế có thể làm trầm trọng thêm sức ép chính trị trong nước, đẩy lạm phát lên cao trong bối cảnh thị trường lao động suy yếu và nguy cơ sa thải nhân viên chính phủ do đình trệ ngân sách. Tổng thống Trump cũng cho biết Hoa Kỳ sẽ đáp trả bằng việc áp kiểm soát xuất khẩu của riêng mình đối với “mọi phần mềm quan trọng’’ của các công ty Hoa Kỳ. Theo giới quan sát, đây có thể là bước đi mang tính răn đe trước đàm phán, hoặc là hành động trả đũa có thể làm gia tăng lo ngại về ổn định kinh tế toàn cầu.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Ảnh: Reuters
Hoa Kỳ và Trung Quốc gần đây vẫn tìm cách duy trì đàm phán thương mại, sau khi mức thuế công bố hồi đầu năm châm ngòi cho cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Dù hai bên từng nhất trí giảm thuế sau các cuộc thương lượng tại Thụy Sĩ và Anh, căng thẳng vẫn tiếp diễn do Trung Quốc tiếp tục hạn chế xuất khẩu đất hiếm – nguồn nguyên liệu thiết yếu cho nhiều công nghệ của Hoa Kỳ. Tuyên bố này đã làm chấn động Phố Wall, khiến chỉ số S&P 500 giảm 2,7% do lo ngại căng thẳng thương mại leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Đây là mức sụt giảm mạnh nhất kể từ tháng 4 – thời điểm ông Trump lần đầu đề cập khả năng áp mức thuế tương tự. Tuy nhiên, thị trường đã đóng cửa trước khi ông công bố chi tiết kế hoạch thuế mới.
Hoa Kỳ và Trung Quốc hiện là 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Dù Mexico gần đây đã vượt Trung Quốc trở thành nguồn cung hàng nhập khẩu lớn nhất vào Hoa Kỳ, song Washington vẫn phụ thuộc vào hàng trăm tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc. Trong khi đó, Bắc Kinh vẫn là thị trường xuất khẩu hàng đầu của Hoa Kỳ. Các mặt hàng chủ lực Hoa Kỳ nhập từ Trung Quốc gồm điện tử, quần áo và đồ nội thất. Ông Trump từng gây áp lực buộc các lãnh đạo doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành công nghệ, đưa sản xuất về Hoa Kỳ, song thời gian gần đây ông tỏ ra mềm mỏng hơn sau khi các tập đoàn công bố hàng trăm tỷ USD đầu tư vào sản xuất nội địa, dù phần lớn sản phẩm vẫn được làm ở nước ngoài.