Tin tức >> Kinh tế trong nước có liên quan

Gỡ các “nút thắt” thúc đẩy chuyển đổi xanh

05/05/2025

Chuyển đổi xanh giờ là yêu cầu bắt buộc với doanh nghiệp để mở rộng, giữ lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu ưu tiên bền vững, trách nhiệm môi trường và giảm phát thải...
 

Nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đã và đang có những động thái tích cực nhằm chuyển sang mô hình kinh tế các-bon thấp, coi kinh doanh xanh là chiến lược cạnh tranh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy mức độ triển khai chuyển đổi xanh tại phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam chưa chuyển biến rõ nét, còn nhiều hạn chế, nút thắt. Mặc dù nhận thức về lợi ích, tầm quan trọng của chuyển đổi xanh trong doanh nghiệp đang gia tăng, nhưng việc triển khai trên thực tế vẫn còn khoảng cách giữa nhận thức và hành động, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
“Sức nóng” và áp lực chuyển đổi xanh
Tại tọa đàm về chuyển đổi xanh, TS. Nguyễn Quốc Việt nhấn mạnh rằng đây không còn là vấn đề tùy chọn mà là yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp Việt Nam. Ông ví von đây là cuộc đua tiếp sức giữa các thành phần kinh tế trong chuỗi giá trị, kéo dài từ năm nay đến giai đoạn 2045-2050. Các doanh nghiệp đã bắt đầu nhập cuộc ở nhiều lĩnh vực, nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ mới, bảo vệ môi trường và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu mà còn mang lại lợi thế lớn khi thương hiệu và sản phẩm được chứng nhận xanh, vượt qua các rào cản thương mại.
Người dân Việt Nam cũng được hưởng lợi từ quá trình này thông qua việc tiêu dùng các sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao hơn, đáp ứng tốt hơn các yêu cầu về kinh tế, xã hội và môi trường. Doanh nghiệp nào tận dụng tốt cơ hội, hiểu rõ chính sách sẽ nhận được hỗ trợ từ nhà nước, các nhà đầu tư trong và ngoài nước về nguồn lực, vốn và công nghệ. Ông Trịnh Đức Kiên từ Công ty TNHH Kẻ Gỗ chia sẻ về áp lực chuyển đổi xanh ngày càng gia tăng từ thị trường quốc tế. Các tiêu chuẩn xanh và bền vững đã trở thành điều kiện bắt buộc ở nhiều thị trường lớn, đặc biệt trong ngành gỗ, đòi hỏi doanh nghiệp phải chứng minh nguồn gốc gỗ bền vững, quy trình sản xuất thân thiện với môi trường và đáp ứng các quy định như Cơ chế Điều chỉnh các-bon (CBAM) của EU.
Thực trạng và những “nút thắt” chuyển đổi xanh
Tại Diễn đàn “Khơi thông nguồn lực cùng doanh nghiệp chuyển đổi xanh” ngày 22/4/2025, các chuyên gia đánh giá nhận thức về chuyển đổi xanh của doanh nghiệp Việt Nam đã có sự chuyển biến tích cực, với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, triển khai các sáng kiến xanh và quan tâm hơn đến ESG. Ngành dệt may và các dự án năng lượng tái tạo, giao thông xanh, kinh tế tuần hoàn đã có những tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, mức độ triển khai thực tế còn hạn chế, tồn tại khoảng cách lớn giữa nhận thức và hành động, với phần lớn doanh nghiệp chưa chủ động xây dựng kế hoạch tài chính dài hạn cho phát triển xanh.
Rào cản lớn nhất là vấn đề tài chính, do chi phí đầu tư ban đầu cao cho công nghệ và hạ tầng xanh. Doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm khoảng 90% tổng số doanh nghiệp, gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn xanh, dù đã có một số chương trình hỗ trợ. Bên cạnh đó, thiếu hụt nhân lực chất lượng cao và hạn chế trong tiếp cận thông tin, công nghệ mới cũng là trở ngại. Nhiều doanh nghiệp không biết bắt đầu từ đâu hoặc triển khai rời rạc do thiếu cơ sở dữ liệu và tư vấn chuyên gia.
Hành lang pháp lý chưa đồng bộ và thiếu hướng dẫn cụ thể, tiêu chuẩn định lượng về doanh nghiệp xanh và báo cáo ESG còn thiếu, khiến doanh nghiệp lúng túng trong việc xác định mục tiêu và lộ trình chuyển đổi. Việc các tiêu chuẩn quốc tế mới chỉ được khuyến khích tự nguyện cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong việc xác định tiêu chí và lộ trình thực hiện để được công nhận và hưởng hỗ trợ.
Hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy chuyển đổi xanh
Chuyển đổi từ nền kinh tế nâu sang kinh tế xanh là một yêu cầu cấp thiết, mang lại giá trị bền vững cho tương lai, song đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp. Bài toán hiệu quả kinh tế và chi phí đầu tư ban đầu là rào cản lớn, đặc biệt với doanh nghiệp nhỏ và vừa, đòi hỏi sự hỗ trợ về chính sách và tài chính ưu đãi từ nhà nước. Bên cạnh đó, thay đổi tư duy, nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của chuyển đổi xanh trong toàn bộ doanh nghiệp và người lao động là yếu tố then chốt. Các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp cần coi đây là trách nhiệm, cơ hội và yêu cầu thị trường, từ đó đánh giá lại mô hình kinh doanh để có sự chuyển đổi tận gốc, tránh tình trạng “rửa xanh”.
Thể chế chính sách đóng vai trò mấu chốt, cần theo kịp nhu cầu và khả năng chuyển đổi của doanh nghiệp và toàn nền kinh tế. Việc hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế tài chính, đặc biệt là chính sách huy động vốn xanh, là vô cùng quan trọng. Cần phân loại đặc điểm dự án để có giải pháp phù hợp, đồng bộ hóa chính sách từ trung ương đến địa phương, và phân loại nhu cầu doanh nghiệp theo ngành, quy mô để thiết kế chính sách hiệu quả. Doanh nghiệp cần chủ động đón đầu yêu cầu thị trường về chuyển đổi xanh, có tầm nhìn xa trong đổi mới công nghệ để duy trì lợi thế cạnh tranh.
Chuyển đổi xanh là một hành trình dài hạn, đòi hỏi doanh nghiệp nhận thức sớm để gặt hái thành quả tương lai. Dù tốn kém chi phí ban đầu, hiệu quả lâu dài sẽ lớn hơn nhiều, góp phần vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam. Các chiến lược và kế hoạch hành động quốc gia đã được ban hành, cùng với việc hoàn thiện dự thảo quyết định về tiêu chí môi trường cho tín dụng và trái phiếu xanh, tạo động lực và hành lang pháp lý cho quá trình chuyển đổi này.

Nhĩ Anh, nguồn: https://vneconomy.vn/go-cac-nut-that-thuc-day-chuyen-doi-xanh.htm, ngày 30/4/2025 (HG trích dẫn) 



Quay về

THÔNG TIN LIÊN QUAN

Xem tất cả >>