Tin tức

Xuất khẩu nông sản sang EU: Tình trạng bị cảnh báo, thu hồi và tiêu huỷ tăng nhanh

03/03/2025

Xuất khẩu nông sản sang EU tăng gần 50% trong 4 năm, nhưng số vụ cảnh báo tăng 300%, từ 40 (2020) lên 114 (2024), cho thấy thách thức về tiêu chuẩn chất lượng.
 

Ngày 24/02/2025, Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động, thực vật Việt Nam (Văn phòng SPS Việt Nam) tổ chức hội nghị trực tuyến với các địa phương và các doanh nghiệp ngành nông nghiệp về: “Triển khai biện pháp tăng cường tuân thủ quy định an toàn thực phẩm của thị trường EU”.
Báo động tình trạng bị cảnh báo
Thông tin tại hội nghị, ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường nông sản, kiêm Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, cho biết xuất khẩu nông sản Việt Nam sang EU tăng mạnh, từ 2,91 tỷ USD năm 2020 lên 4,21 tỷ USD năm 2024. EU là thị trường tiềm năng nhờ xu hướng tiêu dùng xanh và nhu cầu về sản phẩm hữu cơ, tạo lợi thế cho các mặt hàng đặc thù của Việt Nam như thanh long, xoài, chanh leo, vải, nhãn. Tuy nhiên, EU có tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, yêu cầu đáp ứng các quy định SPS và TBT, với mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật rất thấp. Năm 2024, Việt Nam nhận 114 cảnh báo từ EU, tăng gấp đôi so với năm 2023. TP.HCM đứng đầu với 42 cảnh báo, tiếp theo là Hà Nội (10), Tiền Giang (9), Khánh Hòa (7). Nếu vi phạm tiếp diễn, EU có thể cấm nhập khẩu một số mặt hàng, đòi hỏi Việt Nam phải nâng cao chất lượng và kiểm soát chặt chẽ hơn..
EU liên tục cập nhật, bổ sung những quy định mới
đối với các sản phẩm nông sản nhập khẩu.
Ảnh minh họa
Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc SPS Việt Nam chia sẻ: “Sẽ có ý kiến cho rằng xuất khẩu nhiều sẽ song hành với cảnh báo nhiều. Đáng tiếc, đà tăng của xuất khẩu sau 4 năm chưa nổi 50%, trong khi số cảnh báo tăng gần 300%”. Ông Nam dẫn chứng bằng số liệu cụ thể: Năm 2020, Việt Nam xuất khẩu khoảng 2,91 tỷ USD nông sản sang EU và nhận 40 cảnh báo. Đến năm 2022, kim ngạch tăng lên 4 tỷ USD, đồng thời số cảnh báo cũng tăng theo, lên con số 72. Năm 2024 vừa qua, Việt Nam lập kỷ lục xuất khẩu 4,21 tỷ USD sang EU và số cảnh báo cũng nhận ở mức kỷ lục 114.Thống kê của Văn phòng SPS Việt Nam cho thấy, ngoài việc tăng số lượng cảnh báo trong năm 2024, Việt Nam còn bị tăng đột biến số lượng cảnh báo về thực phẩm mới. Cụ thể, trong 2 tháng đầu năm 2025, EU đưa ra tổng cộng 8 cảnh báo về nhóm thực phẩm mới, thì Việt Nam nhận đến 4, tương đương 50% tổng số cảnh báo của các quốc gia trên thế giới. Trong khi đó, từ năm 2023 về trước, EU chưa đưa ra cảnh báo nào về thực phẩm mới với Việt Nam; trong năm 2024, số lượng cảnh báo là 1.
Các cảnh báo nhận được trong năm 2024, SPS đã gửi ngay tới các địa phương. Thế nhưng tính đến ngày 20/02/2025, Văn phòng SPS Việt Nam mới nhận được 63/114 (chiếm 55,3 %) phản hồi về việc xử lý. Ngoài việc chậm trễ xử lý vi phạm, đến ngày 20/02 vừa qua, mới có 18/63 tỉnh, thành phố (28,5%) có văn bản gửi Văn phòng về việc xây dựng kế hoạch thực hiện QĐ 534/QĐ-TTg để triển khai Đề án SPS.
Nhiều “hàng rào” được dựng lên tại EU
Bà Nguyễn Thị Huyền, Chuyên viên Văn phòng SPS Việt Nam, cho biết EU đã thiết lập 5 “hàng rào” đối với nông lâm thủy sản nhập khẩu. (1) “Quy định (EU) số 178/2002” là Luật thực phẩm chung, đặt ra nguyên tắc an toàn thực phẩm;(2) “Quy định số 1005/2008” có hiệu lực từ 01/10/2010 nhằm chống khai thác thủy sản bất hợp pháp;(3) “Quy định (EU) số 2019/1793” áp dụng biện pháp kiểm soát tạm thời và khẩn cấp với hàng nhập khẩu;(4) “Quy định (EU) 2022/2292” bổ sung cho “Quy định (EU) 2017/625”, yêu cầu sản phẩm hỗn hợp chứa thành phần động vật phải được cấp phép;(5) “Quy định chống phá rừng” (EUDR) kiểm soát 7 mặt hàng gồm cà phê, dầu cọ, gỗ, cao su, thịt bò, ca cao, đậu nành nhằm ngăn chặn tác động tiêu cực đến môi trường.Theo quyết định mới, các doanh nghiệp lớn và các nhà điều hành sẽ phải thực thi từ ngày 30/12/2025 để tuân thủ đầy đủ các yêu cầu của EUDR. Trong khi đó, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ sẽ được gia hạn đến ngày 30/6/2026.
Theo bà Huyền, EU liên tục cập nhật, bổ sung những quy định mới nhằm kiểm soát các rủi ro về sức khỏe cộng đồng và thực hiện những ý kiến của cơ quan an toàn thực phẩm của châu Âu. Tất cả các sản phẩm chế biến có nguồn gốc động vật có trong các sản phẩm tổng hợp phải đến từ các cơ sở được EU phê duyệt đặt tại các quốc gia được phép xuất khẩu các sản phẩm chế biến có nguồn gốc động vật đó sang EU. Cụ thể, Quy định (EC) số 852/2024 và 853/2004 của Nghị viện và Hội đồng châu Âu đặt ra các quy tắc vệ sinh cụ thể đối với thực phẩm, trong đó sản phẩm có nguồn gốc động vật. Hai quy định này quy định rất cụ thể các yêu cầu đối với thực phẩm từ khi sản xuất đến khi thành sản phẩm bao gồm tiêu chuẩn doanh nghiệp phải tuân theo, quy trình kiểm soát, đăng ký, yêu cầu khi vận chuyển, nhà xưởng...Ngoài ra, châu Âu cũng có kế hoạch giám sát chất tồn dư trong thực phẩm tổng hợp nhập khẩu. Theo đó, nước xuất xứ của sản phẩm tổng hợp phải được liệt kê trong “Phụ lục I của Quy định Ủy ban (EU) 2017/625” và cụ thể trong các “Phụ lục của quy định 2021/405” (đối với hàng hóa mà sản phẩm chế biến có nguồn gốc động vật có trong sản phẩm tổng hợp).
Liên quan vấn đề kiểm dịch thú y, chuyên viên của Văn phòng SPS Việt Nam, cho biết cần tuân thủ các quy định chung của “Quy định số 2021/404 của EU”. Trong đó có danh sách các quốc gia được phép xuất khẩu động vật, sản phẩm động vật..., mô tả cụ thể các vùng của quốc gia hoặc lãnh thổ được phép xuất khẩu, làm rõ điều kiện cụ thể đối với từng sản phẩm ở từng quốc gia và chứng nhận kiểm dịch thú y đối với các sản phẩm ở từng quốc gia. Vì vậy, bà Nguyễn Thị Huyền khuyến nghị các doanh nghiệp cập nhật thay đổi các quy định của châu Âu thường xuyên. Cùng với đó, liên hệ Văn phòng SPS Việt Nam để được hướng dẫn cụ thể về các thay đổi. Bà Huyền cũng đề nghị các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ chuỗi cung ứng, vùng nguyên liệu, các khâu sản xuất, các cơ sở sơ chế, chế biến, đóng gói, vận chuyển nhằm đảm bảo đáp ứng quy định về các biện pháp vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động, thực vật.

Chu Khôi, nguồn: https://vneconomy.vn/xuat-khau-nong-san-sang-eu-tinh-trang-bi-canh-bao-thu-hoi-va-tieu-huy-tang-nhanh.htm, ngày 24/02/2025 (HV trích dẫn) 



Quay về

THÔNG TIN LIÊN QUAN

Xem tất cả >>